Tại triển lãm NAMM , Yamaha đã âm thầm mang đến một điều khiến tôi lập tức chú ý. Thực ra, nó chẳng phải phát minh mới mẻ gì. Người Viking đã áp dụng từ thế kỷ thứ 8 trong việc đóng tàu. Từ những năm 1930, các nước Bắc Âu cũng từng thử nghiệm. Thậm chí, bạn có thể đã vô tình hưởng lợi từ nó trong những hạt cà phê rang mỗi sáng. Nhưng chỉ trong thập kỷ vừa qua, thế giới guitar mới thực sự bùng nổ vì công nghệ này.
Người ta gọi đó là torrefaction – hay nung sấy gỗ tự nhiên. Hiểu đơn giản, đây là một quá trình “rang” gỗ, vượt xa mức sấy lò thông thường, sử dụng nhiệt để thay đổi cấu trúc phân tử. Khi ấy, gỗ như được “già hóa” sớm, trở nên cộng hưởng và ngân vang như những thớ gỗ đã trải qua nhiều thập kỷ.
Luthier Mark Dalton từng hoài nghi, nhưng rồi chính ông phải thừa nhận: “Những cây đàn làm từ gỗ đã qua torrefaction luôn nằm trong nhóm 10% cây đàn có âm sắc và độ vang tuyệt hảo nhất, dù chỉ vừa hoàn thành. Công đoạn này đơn giản là đã rút ngắn tiến trình tự nhiên mà những cây đàn 70 năm tuổi từng trải qua.”
Dana Bourgeois, CEO của Martin Guitars, cũng đồng tình: “Khi xử lý đúng cách, tỷ lệ độ cứng trên trọng lượng của gỗ cải thiện rõ rệt. Âm thanh lan truyền trong gỗ nhanh hơn, tạo ra chất âm vintage vốn tưởng như đã thất truyền ở những nhạc cụ mới.”
Yamaha, vốn nổi tiếng với tinh thần tiên phong, đã lặng lẽ áp dụng công nghệ này suốt 5 năm qua, không chỉ cho guitar mà còn cho violin. Nghệ sĩ violin quốc tế Mikhail Nodelman nhận xét: “Điều đặc biệt ở YVN500S là bạn đang cầm trong tay một nhạc cụ mới tinh, nhưng lại mang chất âm của những cây violin cổ điển trứ danh. Công nghệ ARE đã làm gỗ trưởng thành theo cách mà thiên nhiên cần hàng chục năm để đạt tới. Nhờ vậy, âm trầm trở nên uy lực, còn âm cao thì lấp lánh, giàu bội âm.”
Quá trình ARE diễn ra trong điều kiện nhiệt độ 200–325°C, không có oxy. Gỗ không chỉ chịu tác động nhiệt mà còn được nén áp suất, sau đó tái cân bằng độ ẩm để lấy lại sự dẻo dai. Đây là một quy trình tự nhiên, không hóa chất, vừa thân thiện với môi trường vừa mở ra những khả năng âm nhạc kỳ diệu.
Armando Vega, quản lý dự án của Yamaha, khẳng định: “Theo tôi biết, chưa ai từng áp dụng torrefaction cho piano. Nhưng Yamaha đã dám đi bước đầu tiên. Trên dòng SX Grand Pianos mới, công nghệ ARE được đưa vào cấu trúc gỗ, rồi tiếp tục tinh chỉnh công thức nỉ búa để đạt được sự cân bằng hoàn hảo giữa thân đàn và âm sắc.”
Đương nhiên, âm thanh của piano là sự hòa quyện của muôn yếu tố: từ gỗ, nỉ búa, bảng cộng hưởng, đến thiết kế tổng thể. Không thể quy toàn bộ công trạng cho một công nghệ duy nhất. Nhưng với SX Series, sau khi trực tiếp lắng nghe, tôi phải thừa nhận: kết quả thật sự choáng ngợp. Âm thanh vừa rực rỡ, vừa tinh tế, vừa giàu biểu cảm.
Xin chúc mừng Yamaha – một lần nữa tiên phong, mang công nghệ của tương lai vào nhạc cụ truyền thống, để trao cho nghệ sĩ thêm quyền năng kiểm soát và chiều sâu biểu đạt. SX Grand Pianos không chỉ là nhạc cụ, mà là một minh chứng cho sự giao thoa giữa khoa học và nghệ thuật, giữa hiện tại và di sản.