HƯỚNG DẪN MUA GUITAR ĐIỆN CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU

Với rất nhiều cây đàn guitar điện trên thị trường, thật khó để biết bắt đầu từ đâu khi tìm mua cây đàn guitar điện đầu tiên của bạn. Hướng dẫn mua hàng này nhằm mục đích giúp bạn chọn đúng cây đàn guitar điện phù hợp với bản thân…

Đàn guitar điện lý tưởng là cây đàn phù hợp với phong cách âm nhạc của bạn và có các tính năng phù hợp để đạt được âm thanh đó. Chúng tôi sẽ chia nhỏ tất cả các yếu tố mà bạn có thể cân nhắc khi mua một cây đàn guitar điện.

Điều đầu tiên cần lưu ý là, giống như món ăn, đôi giày, ô tô, xe đạp hay bộ phim yêu thích của bạn, không có cây đàn nào là “hoàn hảo”. Nhiều cây đàn được tạo ra để làm những việc khác nhau trong tay những người chơi khác nhau. Nhưng nếu bạn xác định rõ các tính năng cụ thể mà bạn muốn, bạn sẽ có thể xem những cây đàn nào phù hợp với yêu cầu của mình, từ đó tìm ra lựa chọn phù hợp nhất cho mình. Hướng dẫn này nhằm mục đích giúp bạn làm điều đó.

NÊN MUA ĐÀN GUITAR ĐIỆN BAO NHIÊU TIỀN?

Guitar điện có nhiều mức giá khác nhau, từ dưới 3 triệu – 4 triệu đến vài chục triệu, thậm chí có những cây đàn giá vài trăm triệu. Một số cây giá cao nhất thế giới từng được bán lên tới 4 triệu đô la. 

Khi chọn cây đàn guitar đầu tiên, một trong những yếu tố quan trọng nhất là ngân sách của bạn.

Đàn guitar điện trong tầm giá rẻ thường có mức giá tầm 3 triệu – 4 triệu tới dưới 10 triệu. Do guitar điện cần tới bộ khuếch đại (amplifier – với một số người không quen gọi là loa) nên bạn cần mua bộ này để chơi cùng với đàn. Nếu mua amplifier rẻ nhất tầm 2 triệu thì bộ combo giá rẻ nhất sẽ là trên 5 triệu.

Nhìn chung, chi nhiều tiền hơn sẽ mang lại chất lượng gỗ tốt hơn, phần cứng, thiết lập, thương hiệu… cao hơn. Nhưng quy luật này chỉ áp dụng trong tầm giá chừng 40 triệu trở xuống. Đối với các cây đàn cao cấp có quy luật lợi nhuận giảm dần, nghĩa là khi bạn bắt đầu chi nhiều tiền hơn, những cải tiến sẽ trở nên ít rõ ràng hơn đối với cùng một mức giá tăng – tức là không phải lúc nào một cây đàn guitar 80 triệu cũng có chất lượng gấp đôi tốt như một cây đàn guitar 40 triệu.

Ngoài ra, bạn cũng cần một số phụ kiện như dây cáp kết nối đàn với loa giá tầm 150K – 1 triệu. Capo giá chừng 100K. Bao đàn thông thường được tặng kèm nhưng nếu bao tặng kèm là bao 1 lớp thì bạn nên nâng cấp lên. Bao một lớp cực kỳ mỏng, chỉ có chức năng đựng đàn. Nếu bạn lỡ va đập khi di chuyển thì thực sự tệ hại. Một bao da 3 lớp giúp chống va đập nhẹ và bảo quản đàn tầm 150K cũng là đã đủ dùng. 

Sau khi xác định được mức ngân sách, bạn cần cân nhắc các yếu tố sau:

• Kiểu dáng thân đàn: nên mua đàn thân đặc, bán rỗng hay thân rỗng
• Loại gỗ làm đàn: Các loại gỗ mang lại âm thanh khác nhau
• Hình dạng cây đàn: Bạn cần dáng khuyết đơn hay khuyết đôi...
• Kiểu cần đàn: Bạn cần cần đàn cố định hay xuyên thân...
• Chiều dài tỷ lệ, bán kính bàn phím: Nên chọn đàn dài hay ngắn
• Số lượng và kích thước phím đàn: Phím đàn to nhỏ quan trọng ra sao
• Cấu hình pickup: Pickup đơn và đôi âm thanh khác nhau như thế nào
• Ngựa đàn: Bạn cần ngựa cố định hay ngựa tremolo

Chúng ta đi vào chi tiết từng yếu tố!

1. KIỂU DÁNG THÂN ĐÀN GUITAR ĐIỆN:

Guitar điện có ba loại thân đàn – thân đặc (solid body), thân bán rỗng (semi-hollow body) và thân rỗng (hollow body). Những cây đàn guitar thân đặc làm từ những khối gỗ đặc được coi là đàn guitar điện 'tiêu chuẩn'. Đàn guitar thân rỗng có thể là bán rỗng (có khối gỗ đặc bên trong) hoặc rỗng hoàn toàn.

Guitar thân đặc là loại guitar linh hoạt nhất trong tất cả, có khả năng chơi ở mọi phong cách âm nhạc. Thiết kế thân đàn đặc giúp âm thanh tập trung hơn và ít bị phản hồi hơn. Với một sự thay đổi đơn giản về phần cứng và tông gỗ (loại gỗ làm đàn), những cây đàn này có thể được sử dụng cho bất kỳ phong cách âm nhạc nào có thể tưởng tượng được.

Guitar bán rỗng là guitar có thùng rỗng nhưng có một khối gỗ đặc bên trong thùng nên có âm mộc (acoustic) sống động hơn và tăng độ cộng hưởng. Điều này phải trả giá bằng sự tập trung âm sắc. Guitar bán rỗng linh hoạt hơn và có thể bao gồm cả âm thanh trong trẻo quá mức. Chúng được thấy trong nhiều thể loại bao gồm jazz, pop, funk, soul, blues, indie, alt-rock và thậm chí cả rock (hãy nghĩ đến Malcolm Young từ AC/DC hoặc Dave Grohl từ Foo Fighters).

Guitar thân rỗng hoàn toàn có thân đàn lớn hơn và âm thanh vang nhất. Chúng thường được thấy trong nhạc jazz, nơi cần có giai điệu dày, trong trẻo với độ vang lớn. Mặc dù guitar rỗng hoàn toàn phù hợp với nhạc jazz truyền thống, nhưng chúng không lý tưởng cho các phong cách âm nhạc có gain cao, chẳng hạn như rock hoặc metal.

Nếu bạn đang chọn cây đàn guitar điện đầu tiên của mình, thì một cây đàn thân đặc thường được coi là lựa chọn 'tiêu chuẩn' phổ biến. Tuy nhiên, nếu những nghệ sỹ mà bạn yêu thích sử dụng đàn guitar bán rỗng hoặc thân rỗng, thì không có lý do gì bạn không nên bắt đầu với một cây đàn nếu bạn muốn mô phỏng âm thanh của họ!

2. TONEWOOD – LOẠI GỖ LÀM ĐÀN GUITAR ĐIỆN:

Đàn guitar càng đắt tiền thì càng có nhiều khả năng thân đàn sẽ được làm từ gỗ tonewood nguyên khối hơn là gỗ ép. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh và độ vang của guitar.

Cần đàn thường được làm từ loại gỗ riêng biệt, vì cần đàn cần phải là loại gỗ cứng hơn để có độ bền hơn.

Các loại gỗ khác nhau ảnh hưởng đến âm thanh của đàn khác nhau và đôi khi một lớp gỗ được sử dụng để pha trộn chất lượng âm sắc của cả hai. Nói về tonewood có lẽ cần một bài viết riêng mới đủ ý, còn đây là một số loại gỗ phổ biến nhất:

• Mahogany  – ấm, vang, ngân tốt, trung âm tốt. Thường được sử dụng cho guitar rock và được làm cần và thân đàn. Tương tự với koa và korina.
• Maple – âm thanh tươi sáng, 'tấn công' tốt (âm thanh nhanh để chơi trong trẻo, sôi nổi). Thường được sử dụng cho guitar đa năng trong rock, blues, indie và country. Đây là loại gỗ thông dụng cho tất cả các bộ phận của đàn guitar (bàn phím/cần đàn/thân đàn). Tương tự với pine, poplar, paulownia và ash.
• Basswood – nhẹ với âm sắc cân bằng. Thường được sử dụng cho thân đàn guitar đa năng trong rock và metal. Tương tự như alder và poplar.
• Rosewood  – một loại gỗ làm đàn phổ biến. Các chất âm có màu tối và khớp nối 'chặt chẽ' với cảm giác mượt mà.

3. HÌNH DẠNG CÂY ĐÀN GUITAR ĐIỆN:

Hình dạng của thân đàn có thể ảnh hưởng đến cảm giác khi chơi đàn guitar. Các 'sừng' của đàn guitar là đặc điểm nổi bật nhất của thân đàn guitar tiêu chuẩn và giúp phân loại hình dạng thân đàn.

Đàn guitar hai sừng còn được gọi là “khuyết đôi – double-cut” giúp bạn dễ dàng chơi các phím trên cao của dàn. Các đường khuyết đôi này có thể là đối xứng (symmetrical), không đối xứng (asymmetrical) hoặc bù trừ (offset – nửa thân đàn đã bị chuyển lệch tâm). Những cây đàn này mang đến sự thoải mái tuyệt vời và dễ dàng tiếp cận tất cả các phím đàn.

Đàn guitar một sừng còn được gọi là “khuyết đơn – single-cut”. Thiết kế này khiến việc tiếp cận mặt trên của cần đàn khó hơn một chút để thực hiện các kỹ thuật solo quãng cao. Tuy nhiên, thiết kế này giải quyết vấn đề này bằng các khớp cần thấp.

Guitar hình chữ V và  guitar có hình dạng cơ thể cực đoan là một thực thể đối với chính chúng! Hoàn hảo cho những người muốn nổi bật giữa đám đông nhưng không lý tưởng khi ngồi chơi.

4. CẦN ĐÀN GUITAR ĐIỆN:

Cần đàn của guitar ảnh hưởng đến khả năng chơi và những thay đổi nhỏ về thông số kỹ thuật có thể tạo ra cảm giác chơi rất khác. Đối với người mới bắt đầu, điều này sẽ ít được chú ý hơn vì bạn chưa có khái niệm nhiều về khả năng chơi, tốc độ chơi… Nhưng có một số thông số kỹ thuật cần chú ý.

3 Loại khớp cần guitar điện:

Cần được nối với thân bằng chốt vít (cần chốt - bolt-on neck) hoặc keo (cần cố định – set neck) hoặc kết cấu cần xuyên thân (neck-through). Mỗi phong cách khớp cần có âm thanh hơi khác nhau.

Cần chốt âm thanh thường sáng hơn, trong khi cần cố định có âm sắc ấm hơn với nhiều âm vang hơn. Mỗi phong cách guitar có một cảm giác hơi khác nhau – nếu có thể, hãy trực tiếp thử chúng để xem bạn thích phong cách nào hơn!

Nói chung, phong cách guitar chốt đặc biệt phổ biến với guitar Fender và các loại guitar thân rắn khác được chế tạo để chơi tốc độ cao. Guitar cần cố định phổ biến với Gibson và có các tính năng trên guitar thân đặc chế tạo cho rock/blues/metal và guitar rỗng chế tạo cho nhạc jazz/blues/soul.

Cấu trúc cần xuyên thân bao gồm một khối cần duy nhất chạy dọc theo toàn bộ chiều dài của cây đàn. Hai 'cánh' của cần được gắn ở hai bên thân đàn để tạo nên hình dạng cơ thể hoàn chỉnh. Những cây đàn này hiếm hơn nhưng chơi cực kỳ mượt mà, không có khớp cần nên không cản trở việc tiếp cận phím đàn trên. Cần này cũng giúp tăng cường duy trì và cộng hưởng.

5. SỐ LƯỢNG VÀ KÍCH THƯỚC CỦA PHÍM ĐÀN

Bạn muốn chơi các phong cách chơi nhanh nhất, phạm vi nốt rộng nhất? Rất có thể bạn sẽ muốn có 24 phím đàn. Đây là số phím đàn tối đa phổ biến trên đàn guitar điện. Tuy nhiên, số phím đàn 'tiêu chuẩn' là 22 - hoàn hảo cho độc tấu và rhythm (nhịp điệu) - trong khi 21 phím đàn (đôi khi là 20) là phong cách 'cổ điển'.

Nói chung, các phím đàn càng lớn, bạn càng dễ dàng chơi bending (uốn dây) và vibrato (rung). Đây là hai kỹ thuật độc tấu. Nhược điểm của phím đàn lớn kiểu jumbo là bạn có thể nhấn quá mạnh và làm dây đàn bị lệch.
Kích thước phím đàn nhỏ hơn mang lại sự cân bằng giữa các kỹ thuật độc tấu dễ dàng và khả năng lướt mượt mà trên dây khi di chuyển trên cần đàn. Những cây đàn guitar cổ điển thường có phím đàn nhỏ – tuyệt vời chơi hợp âm nhưng lại khó khăn khi 'bám' dây tốt cho các kỹ thuật độc tấu hiện đại. Một phím đàn có kích thước trung bình - đôi khi là “medium jumbo” - được coi là tiêu chuẩn.

6. CHIỀU DÀI TỶ LỆ, BÁN KÍNH VÀ THIẾT LẬP CẦN ĐÀN

Scale length: (Còn có các tên gọi là chiều dài tỷ lệ/độ dài thang âm/độ dài âm giai). Đây là độ dài của dây từ đai ốc (ở đầu cần đàn) đến ngựa đàn (trên thân đàn). Chiều dài của thang âm dài hơn mang lại cho tiếng đàn guitar nhiều âm vang hơn nhưng khiến dây uốn khó hơn vì có nhiều lực căng hơn. Độ dài âm giai ngắn hơn làm cho các kỹ thuật uốn dây và độc tấu dễ dàng hơn một chút vì dây ít căng hơn và các phím đàn gần nhau hơn một chút.

Đôi khi độ dài thang âm dài hơn được sử dụng để tạo ra một cây đàn guitar tốt hơn cho giai điệu thấp, được sử dụng trong nhạc rock/metal.

•    24” (60cm) trở xuống: chiều dài thang đo ngắn
•    25” (63cm) trở lên: chiều dài tỷ lệ dài hơn

Thiết lập cần đàn: Cần đàn của đàn guitar được chế tác với một đường cong nhẹ nhàng – hãy tưởng tượng bề mặt của một ống hình trụ. Bán kính càng lớn, đường cong sẽ càng phẳng và bạn càng dễ dàng thao tác trên dây để thực hiện các kỹ thuật solo nhanh.

Bán kính nhỏ hơn có đường cong lớn hơn và theo truyền thống được chọn để chơi hợp âm dễ dàng hơn.

•    7-9” (17cm – 22cm): bán kính cổ điển. Tuyệt vời để chơi hợp âm. Ít tốt hơn cho việc độc tấu và uốn dây vì dây có thể bị 'nghẹt thở' khi chúng bắt các phím đàn khác trong các lần uốn lớn hơn.
•    9”-12” 922cm – 30cm): bán kính tiêu chuẩn hiện đại cho sự cân bằng hoàn hảo giữa chơi hợp âm và độc tấu.
•    12” (30 cm): cần đàn rất phẳng dành cho phong cách chơi hiện đại. Tuyệt vời cho độc tấu và cung cấp sự cân bằng trên dây.

Cấu hình cần: Đây là hình dạng thực tế của cần, khi nó nằm trong tay bạn. Cần hình chữ 'C' thường chuẩn hơn, cầm trên tay có cảm giác chắc tay, trong khi cổ hình chữ 'D' thì mảnh mai hơn và phổ biến hơn với những người chơi nhạc rock có chỉ số octan cao.

7. CẤU HÌNH PICKUP TRÊN GUITAR ĐIỆN:

Những chiếc pickup (bộ thu) được đặt ở phía trước của cây đàn guitar, dưới dây đàn. Chúng được làm từ nam châm quấn trong cuộn dây giúp chuyển đổi các rung động của dây thành tín hiệu điện để khuếch đại. Pickup có ảnh hưởng rất lớn đến âm sắc tổng thể của guitar và có nhiều loại và cấu hình khác nhau.

CÁC LOẠI PICKUP

•    Single Coil (pickup cuộn đơn): nói chung, đây là pickup công suất thấp hơn với âm sắc sáng hơn và nhiều sắc thái hơn. Hãy nghĩ về âm thanh của Biffy Clyro, Mark Knopler từ Dire Straits hoặc Bruno Mars với bài hát “Uptown Funk” của anh ấy. Chúng là những chiếc pickup rất linh hoạt và tuyệt vời cho nhạc pop, blues, soul, funk, rock và country.

Các pickup cuộn đơn có nền âm 'ù' vốn có do bản chất thiết kế của chúng. Tuy nhiên, đừng lo lắng; nhiều nghệ sĩ guitar vĩ đại đã sử dụng chúng trong nhiều thập kỷ.

•    P90: pickup phong cách cổ điển với âm sắc lai giữa single-coil và humbucker. Chúng có sắc thái và độ sáng của một cuộn dây đơn với một độ “bite” của humbucker – một sự lựa chọn rất linh hoạt!

•    Humbucker: (pickup cuộn đôi) đây là pickup mạnh mẽ hơn với hai cuộn dây được gắn lưng vào nhau. Chúng hoàn hảo cho nhạc blues, rock và metal. Thiết kế cuộn dây kép có khả năng khử tiếng ồn có thể có trong single-coil.

•    Active: một số cây guitar bạn sẽ thấy có pin 9V và được dán nhãn 'pickup active'. Điều này đơn giản có nghĩa là pickup có thêm công suất và âm thanh mạnh mẽ hơn – lý tưởng cho nhạc rock và metal.

CẤU HÌNH PICKUP

Thông thường khi bạn xem các model đàn guitar điện, bạn thường thấy chữ HH, SSS, HSS… trên tên của các cây đàn này và không hiểu ý nghĩa của chúng. Điều này đơn giản thôi. Đây là ký hiệu các pickup có trên cây đàn đó. Ví dụ: HH nghĩa là cây đàn đó có 2 pickup humbucker; HSS là cây đàn đó có một humbucker và hai single-coil.

• HH – đôi humbucker với âm thanh mạnh mẽ hoàn hảo cho rock và metal.
• SSS  – ba single-coil với âm thanh cân bằng và nhiều sắc thái. Tính linh hoạt tuyệt vời vì chúng thường có công tắc 5 chiều để chọn năm âm thanh khác nhau từ cây đàn guitar.
• HSS  – bộ khuếch đại âm thanh cho âm thanh rock mạnh mẽ, kết hợp với hai bộ thu âm cuộn đơn cho âm thanh khuếch đại thấp hơn có sắc thái: dải âm thanh rất linh hoạt có thể bao gồm hầu hết mọi thể loại.
• HSH  – thường thấy trên guitar 'shred' được thiết kế để chơi tốc độ và chỉ số octan cao. Một cấu hình pickup rất linh hoạt kết hợp tốt nhất giữa âm thanh humbucker và single-coil.

8. NGỰA ĐÀN GUITAR ĐIỆN:

Ngựa là nơi các dây kết nối với cây đàn guitar. Trong khi ngựa đàn tiêu chuẩn được cố định vào thân đàn thì một số cây đàn guitar có hệ thống tremolo cho phép bạn điều khiển cao độ của dây bằng cách sử dụng “thanh whammy”. Nói chung là với ngựa tremolo, bạn có thể điều chỉnh ngựa rung để “làm méo” âm thanh của các dây.

•    Ngựa cố định (fixed bridge): ngựa không di chuyển. Nó thường có độ ổn định duy trì và điều chỉnh tốt hơn.

•    Tremolo phong cách cổ điển (vintage-style tremolo): ngựa đàn chuyển động với thanh “whammy” cho phép bạn điều chỉnh cao độ của cả sáu dây cùng một lúc. Những cây đàn này yêu cầu điều chỉnh thường xuyên hơn, vì việc sử dụng tremolo theo thời gian sẽ ảnh hưởng đến cao độ của cây đàn.

•    Tremolo khóa kép (double locking tremolo): Tremolo khóa kép (như thương hiệu Floyd Rose) có một tremolo chuyển động như trên, nhưng các dây được “khóa” tại chỗ ở hai vị trí trên cây đàn, do đó không thể trượt trong khi sử dụng thanh whammy. Điều này có nghĩa là bạn có thể thực hiện một số thủ thuật thanh whammy thực sự mạnh mẽ (nghĩ về Dragonforce, Steve Vai hoặc  Van Halen  với các hiệu ứng 'cực đoan' của họ) mà không lo bị lạc điệu. Nhược điểm của tremolo khóa là yêu cầu thiết lập và bảo trì, chưa kể đến việc thay dây khó khăn hơn.