Kể từ khi ra đời vào năm 1721, cây đàn piano đã để lại dấu ấn không thể xóa nhòa trong dòng chảy âm nhạc nhân loại. Khả năng đa âm độc đáo giúp nó trở thành công cụ sáng tác được các nhà soạn nhạc cổ điển ưa chuộng, đồng thời tỏa sáng cả trong vai trò nhạc cụ độc tấu lẫn “linh hồn” của những ban nhạc. Piano không chỉ là nhạc cụ – nó là một nền văn hóa, một biểu tượng toàn cầu.
Trải qua hơn ba thế kỷ, vô số thiên tài đã nâng tầm nghệ thuật chơi piano. Trong số họ, có những người không chỉ làm chủ kỹ thuật mà còn thay đổi cả cách thế giới nhìn nhận về cây đàn này. Dưới đây là 10 nghệ sĩ piano vĩ đại nhất mọi thời đại – những gương mặt đã định nghĩa, cách tân và truyền cảm hứng cho hàng triệu con tim yêu nhạc.
1. Martha Argerich
Sinh năm 1942 tại Buenos Aires, mang trong mình dòng máu Tây Ban Nha và Do Thái-Nga, Martha Argerich được coi là một trong những nghệ sĩ piano cổ điển xuất sắc nhất thế kỷ 20. Bước ra ánh sáng với hai giải thưởng lớn khi mới 16 tuổi, bà nhanh chóng đứng trên những sân khấu danh giá nhất: Carnegie Hall, các dàn nhạc giao hưởng hàng đầu thế giới, và nhận vinh danh Kennedy Center Honours – giải thưởng cao quý của Hoa Kỳ.
Ở tuổi 80, Argerich vẫn giữ nguyên sự sắc bén và trí nhớ kỳ diệu, có thể trình diễn cả những concerto phức tạp mà không cần bản nhạc. Một tượng đài sống, bà chính là minh chứng cho sức mạnh bất diệt của nghệ thuật.
2. Dr. Barry Harris
Hơn sáu thập kỷ cống hiến cho nhạc jazz, Barry Harris không chỉ là một pianist tài hoa mà còn là “bậc thầy của những bậc thầy”. Ông để lại di sản to lớn với phong cách giảng dạy về ứng tấu và hòa âm, ảnh hưởng sâu rộng tới nhiều thế hệ nghệ sĩ. Harris nhận bằng Tiến sĩ danh dự của Đại học Northwestern và được vinh danh trong Hall of Fame nhạc jazz Mỹ. Sự ra đi gần đây của ông là một mất mát lớn cho cộng đồng jazz toàn cầu.
3. Jools Holland
Tự học piano từ nhỏ trên cây đàn cũ của bà ngoại, Jools Holland khởi đầu với ban nhạc rock Squeeze trong thập niên 70. Nhưng chính vai trò “sứ giả hiện đại” của stride và boogie-woogie mới định danh sự nghiệp của ông. Với chương trình “Later with Jools Holland” – kéo dài hơn 50 mùa, ông đưa những tiết mục boogie sôi động đến hàng triệu khán giả, đồng thời lưu giữ tinh thần truyền thống trong bối cảnh âm nhạc đương đại.
4. Jacob Collier
Chỉ mới ngoài hai mươi, Jacob Collier đã sở hữu nhiều giải Grammy cùng tài năng khiến thế giới kinh ngạc. Bắt đầu từ YouTube, Collier nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu. Anh hòa trộn nhiều thể loại, tạo nên những màn trình diễn tràn đầy năng lượng với kỹ thuật piano thiên bẩm. Nhiều người ví Collier như “người có cả lý thuyết âm nhạc trong đầu”, và vẫn chưa ai biết giới hạn sáng tạo của anh sẽ còn đi xa đến đâu.
5. Sir Elton John
Nhắc đến rock piano là nhắc đến Elton John. Với phong cách biểu diễn rực lửa, trang phục lộng lẫy và tài năng thiên bẩm, Elton cùng cộng sự Bernie Taupin đã viết nên những ca khúc bất hủ. Từ “Rocket Man” đến những giai điệu đong đầy cảm xúc, Elton John trở thành một trong những nghệ sĩ thành công nhất mọi thời đại. Sự nghiệp ông còn được đưa lên màn ảnh rộng trong bộ phim tiểu sử Rocketman (2019).
6. Jerry Lee Lewis
“Một trong những kẻ nổi loạn vĩ đại nhất” của nhạc rock’n’roll, Jerry Lee Lewis – biệt danh “The Killer” – đưa piano thành tâm điểm của những buổi diễn bùng nổ từ thập niên 50. Với phong cách biểu diễn đầy kịch tính – hất ghế, phá cách, phóng khoáng – Lewis đã để lại dấu ấn không thể phai mờ. Dù đời tư nhiều sóng gió, ông vẫn là huyền thoại bất tử của rock’n’roll.
7. Billy Joel
“Piano Man” – biệt danh gắn liền với Billy Joel – là một trong những nhạc sĩ giàu sức ảnh hưởng nhất thế kỷ 20. Với những bản ballad như “Just the Way You Are” hay “She’s Always a Woman”, ông đã chiếm trọn trái tim người hâm mộ toàn cầu. Joel không chỉ đứng ngang hàng Elton John về tầm vóc trong làng nhạc pop/rock, mà còn khẳng định vị trí đặc biệt với chân dung được vinh danh tại Steinway Hall – một vinh dự hiếm hoi dành cho nghệ sĩ không thuộc giới cổ điển.
8. Oscar Peterson
“Phù thủy jazz Canada” Oscar Peterson để lại di sản đồ sộ: bảy giải Grammy, hơn 200 bản thu âm và hàng nghìn buổi hòa nhạc. Ảnh hưởng sâu sắc từ Art Tatum, Peterson kết hợp kỹ thuật siêu việt với sự tươi mới trong cách xử lý tiêu chuẩn jazz, khiến cả khán giả đại chúng lẫn giới chuyên môn đều say mê. Suốt sáu thập kỷ sự nghiệp, ông trở thành hình mẫu bất diệt của nghệ sĩ jazz piano.
9. Glenn Gould
Sinh năm 1932 tại Canada, Glenn Gould là thần đồng, nhà cách tân và cũng là nhân vật gây nhiều tranh cãi. Ông nổi tiếng nhất với các tác phẩm của Bach, đặc biệt là bản Goldberg Variations. Gould từ bỏ sân khấu hòa nhạc năm 1964, tập trung vào thu âm và để lại hơn 80 bản thu đầy sức sống trước khi qua đời ở tuổi 50. Tư thế ngồi thấp khác thường, thói quen ngân nga khi chơi đàn – tất cả góp phần tạo nên hình tượng thiên tài lập dị của Gould.
10. Bill Evans
Một trong những gương mặt cách mạng hóa jazz hiện đại, Bill Evans chịu ảnh hưởng từ Debussy và Ravel, mang đến phong cách giàu chất thơ, tinh tế và giàu cảm xúc. Ông góp mặt trong album jazz bán chạy nhất mọi thời đại – Kind of Blue của Miles Davis – và sau đó gặt hái thành công lớn với Bill Evans Trio. Với lối chơi mềm mại, khám phá hòa âm độc đáo, Evans đã định nghĩa lại khái niệm “ngôn ngữ jazz piano”.
Những cái tên xứng đáng khác
Danh sách này chỉ có 10, nhưng thế giới piano còn vô vàn huyền thoại khác: Art Tatum, Nina Simone, Lang Lang, Scott Joplin, Keith Jarrett, Vladimir Horowitz, Chick Corea, Fats Domino… Mỗi người trong số họ đều để lại một di sản riêng, góp phần tạo nên sự phong phú vô hạn cho hành trình hơn 300 năm của cây đàn piano.
Theo Dave Clews – MusicRadar, 13/04/2022